Τρίτη 5 Μαΐου 2015

Η επιθετική διαπραγμάτευση ως αυτοσκοπός

Τον Σεπτέμβριο του 2014 όλα έδειχναν ότι σύντομα θα είχαμε εκλογές κι ένα νέο κόμμα θα αναλάμβανε το τιμόνι της χώρας. Το κόμμα αυτό υποσχόταν ένα καινούργιο, καλύτερο deal με την Ευρώπη και τους δανειστές. Για να το πετύχει, θα έκανε επιθετική διαπραγμάτευση. Θα έβαζε στο τραπέζι και το ενδεχόμενο της ρήξης.
Εμείς οι πολίτες νιώσαμε Ελπίδα, καλλιεργήσαμε Προσδοκίες. Ταυτόχρονα νιώσαμε Αβεβαιότητα και Φόβο.

Ελπίδα και Προσδοκίες= Επιτυχία της συγκρουσιακής τακτικής διαπραγμάτευσης.
Δηλαδή καλύτερο deal, καλύτερες μέρες, ενδεχομένως λιγότεροι φόροι, λιγότερες εισφορές, κούρεμα στα δάνεια και άλλες πολλές προσδοκίες. Ενδεχομένως και αναδρομικά!
Οπότε εμείς, οι πολίτες, ως λογικά σκεπτόμενες οικονομικές μονάδες είχαμε κάθε λόγο να αναστείλουμε τις πληρωμές για αργότερα, αφού καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις. Δηλαδή είχαμε κάθε λόγο να καθυστερήσουμε (να σταματήσουμε στην πράξη) τις πληρωμές προς την εφορία, τα ταμεία, τις τράπεζες κ.λπ.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μειώνονται τα ταμειακά έσοδα του κράτους από φόρους, να αυξάνονται τα ελλείμματα των ασφαλιστικών ταμείων, να αυξάνονται τα καθυστερούμενα δάνεια στις τράπεζες, να μειώνεται η ρευστότητα, να αυξάνεται η αβεβαιότητα για την οικονομία κ.λπ. Τελικά, όμως, αυτό μεταφράστηκε σε απώλεια εμπιστοσύνης στην οικονομία, απώλεια πρόσβασης του κράτους στις αγορές για δανεισμό και επιδεινούμενα δημοσιονομικά και οικονομικά μεγέθη.

Αβεβαιότητα και Φόβος = Αποτυχία της συγκρουσιακής τακτικής διαπραγμάτευσης και ρήξη με την Ευρώπη.
Ρήξη, δηλαδή διακοπή χρηματοδότησης από την Ευρώπη; Ταμειακά προβλήματα για το κράτος;
Δυσκολίες στην καταβολή μισθών, συντάξεων και εξόφλησης των υποχρεώσεων του κράτους προς τον ιδιωτικό τομέα; Προβλήματα στις τράπεζες και έλεγχοι κεφαλαίου όπως στην Κύπρο; ΔΡΑΧΜΗ;
Όποιος σκεφτόταν μια καινούργια δουλειά, μια επένδυση, να δημιουργήσει δηλαδή θέσεις εργασίας και να ρίξει κεφάλαια στην οικονομία, το ξανασκέφτηκε. Και – απολύτως φυσιολογικό- το ανέβαλλε, τουλάχιστον μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο.
Μαζευτήκαμε, ξοδέψαμε λιγότερα τις γιορτές, αναβάλαμε τις αγορές μας μερικούς μήνες, τις ανακαινίσεις, τις επιδιορθώσεις, την αλλαγή αυτοκινήτου, την αγορά ενός υπολογιστή, τα καινούργια ρούχα. Ας ξεκαθαρίσει πρώτα το τοπίο…
Έτσι όμως η οικονομική δραστηριότητα βούλιαξε, η κατανάλωση υποχώρησε, τα έσοδα από ΦΠΑ μειώθηκαν, χάθηκαν θέσεις εργασίας, νέες επενδύσεις δεν έγιναν, νέες θέσεις εργασίας δεν δημιουργήθηκαν, η ανεργία πήρε πάλι την ανιούσα.
Και φυσικά μεταφέραμε τα χρήματα από τις τράπεζες στα στρώματα του σπιτιού ή στο εξωτερικό.

Κάπως έτσι, μέσα σε έξι μήνες τα δεδομένα στην ελληνική οικονομία επιδεινώθηκαν. Όχι τόσο γιατί τα νούμερα του περσινού καλοκαιριού ήταν ψεύτικα και μαγειρεμένα αλλά, κυρίως, γιατί εμείς οι πολίτες λειτουργήσαμε λογικά απέναντι στα νέα δεδομένα που αναδύονταν. Είτε τα βλέπαμε αισιόδοξα είτε απαισιόδοξα.

Τι χάσαμε από το καλοκαίρι μέχρι τον Φεβρουάριο
  • Το πρωτογενές πλεόνασμα: οι προβολές έδειχναν ότι θα κυμανθεί κοντά στο 1,5% προσγειώθηκε τελικά στο 0,4%.
  • Θέσεις εργασίας: η ανεργία που δειλά και αργά είχε αρχίσει να μειώνεται, πήρε πάλι την ανιούσα.
  • Την εμπιστοσύνη των αγορών προς τις ελληνικές τράπεζες: την είχαν κερδίσει μερικώς και κατάφεραν το 2014 να αντλήσουν από τις αγορές 8,3 δις νέα κεφάλαια. Τώρα είναι πάλι ανυπόληπτες και τα καθυστερούμενα δάνεια απογειωμένα. 
  • Την εμπιστοσύνη των αγορών προς το ελληνικό δημόσιο: δανείστηκε το 2014, για πρώτη φορά μετά το 2010, μέσω τριετών (7/14) και πενταετών (4/14 ) ομολόγων. Τώρα βλέπει και πάλι τις αγορές κλειστές.
Αν όλο αυτό το πισωγύρισμα στην ελληνική οικονομία είναι για καλό, αν δηλαδή έχουμε σημαντικά οφέλη από τη διαπραγμάτευση, χαλάλι! Όμως κάθε μέρα που περνά η οικονομία μας βυθίζεται περισσότερο και η θέση των εκπροσώπων μας στη διαπραγμάτευση χειροτερεύει. Βρισκόμαστε σχεδόν σε αδιέξοδο.

Σημείωση: Περιορίζουμε την ανάλυσή μας στην περίοδο Σεπτέμβριος 2014-Φεβρουάριος 2015 για να καταδείξουμε τις αρνητικές συνέπειες που αναπόφευκτα έχει στην οικονομία κι αυτή ακόμη η ρητορική της επιθετικής διαπραγμάτευσης και της ενδεχόμενης ρήξης. Τους επόμενους δύο μήνες ήρθε να προστεθεί στα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας η ταμειακή ασφυξία του δημοσίου και η «στάση πληρωμών» προς τον ιδιωτικό τομέα, που επιδείνωσαν περαιτέρω την κατάσταση.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου