Τρίτη 5 Μαΐου 2015

Η τεράστια πτώση του ΑΕΠ και το λάθος φάρμακο

Ακούμε συχνά ότι η ραγδαία πτώση του ΑΕΠ της χώρας οφείλεται στα μνημόνια και τη λιτότητα. Είναι αλήθεια, αλλά μόνο η μισή και για τούτο παραπλανητική, πολιτικά και οικονομικά. Ας δούμε τους αριθμούς.

Το πόσο σκληρό και ακατάλληλο ήταν το πρόγραμμα για την Ελλάδα (λένε κάποιοι) φαίνεται από το γεγονός ότι η Ελλάδα κατά την περίοδο της προσαρμογής/εφαρμογής των μνημονίων γνώρισε πολύ μεγαλύτερη ύφεση από τις άλλες χώρες του Νότου που είτε μπήκαν σε πρόγραμμα (Πορτογαλία) είτε πλησίασαν σε κάποιου είδους πρόγραμμα (Ισπανία, Ιταλία). Αυτό είναι ακριβές, όμως αν διευρύνουμε την περίοδο σύγκρισης από την 1/1/2000-31/12/2013 θα δούμε ότι το ΑΕΠ της Ελλάδας αυξήθηκε κατά 2%, της Ιταλίας κατά 3.2% και της Πορτογαλίας κατά 4.6%. Δηλαδή μεγέθη παραπλήσια.
Αν περιορίσουμε την σύγκριση στην περίοδο 2000-2007 θα δούμε ότι οι επιδόσεις της Ελλάδας ήταν μακράν καλύτερες από τις επιδόσεις της Πορτογαλίας και της Ιταλίας.
Συμπεραίνουμε πως η οι τρεις αυτές χώρες έχουν περίπου κοινή μοίρα στο διάστημα που υπάρχει το ευρώ. (Για την ακρίβεια Ιταλία και Πορτογαλία μπήκαν στο ευρώ με την έναρξη του κοινού νομίσματος την 1/1/99 έναν χρόνο πριν από το διάστημα που εξετάζουμε ενώ η Ελλάδα μπήκε την 1/1/2001 δηλαδή έναν χρόνο μετά από το διάστημα που εξετάζουμε). Με την διαφορά ότι εμείς είχαμε μια πολύ καλύτερη 1η οκταετία πριν την κρίση και μια πολύ χειρότερη εξαετία μετά το ξέσπασμα της κρίσης.
Αν όμως εμείς δεν είχαμε μια τόσο κακή επίδοση την περίοδο της κρίσης, με δεδομένη την πολύ καλή επίδοση της οικονομίας μας την περίοδο πριν την κρίση, θα καταλήγαμε να έχουμε συνολικά για την περίοδο 2000-2013 πολύ καλύτερη επίδοση από τους Πορτογάλους και τους Ιταλούς.
Και διερωτάται κανείς: Τι καλύτερο ή περισσότερο κάναμε εμείς από τους άλλους νότιους για να έχουμε καλύτερες επιδόσεις; Τίποτα.
Απλώς φουσκώσαμε πολύ το 2000-2007 και ξεφουσκώσαμε απότομα στη συνέχεια.
ΦΟΥΣΚΑ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΕΣΚΑΣΕ!!!

Πιο συγκεκριμένα:
Το ΑΕΠ της χώρας την περίοδο 2008-2013 υποχώρησε -25.9%, ποσοστό αδιανόητο για περίοδο ειρήνης. Η χώρα χωρίστηκε σε Αντιμνημονιακούς - αποδίδουν την μεγάλη πτώση στο “λάθος φάρμακο”, το Πρόγραμμα που χορηγήθηκε στην ελληνική οικονομία- και Μνημονιακούς- τονίζουν την ζημιά που προκάλεσε η πρόχειρη, πλημμελής & με συνεχείς παλινωδίες εφαρμογή του προγράμματος.

Έχουν δίκιο οι μεν, το πρόγραμμα είχε λάθη. Έχουν δίκιο και οι δε, οι ελληνικές κυβερνήσεις εφάρμοσαν το πρόγραμμα με παλινωδίες, καθυστερήσεις και πενιχρά αποτελέσματα. (Προφανώς, βέβαια, αν είχαμε δομές και πολιτικούς που μπορούσαν να διαχειριστούν αποτελεσματικά ένα πολύπλοκο πρόγραμμα, δεν θα είχαμε φτάσει στο χάλι που ήδη είχαμε το 2009).

Αν θέλουμε, ωστόσο, να δούμε ολόκληρη την εικόνα, ο κύριος λόγος της δραματικής πτώσης του ελληνικού ΑΕΠ δεν είναι ούτε η μία εκδοχή ούτε η άλλη.
Μια ματιά στα στοιχεία για την εξέλιξη του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη την περίοδο 2000-2013 θα μας πείσει (βλ.Πίνακα). Οι περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης αναπτύχθηκαν την περίοδο 2000-2013 με επιδόσεις της τάξης του 20%. Δεν πρόκειται για σπουδαία επίδοση, αντιστοιχεί μόλις σε 1.5% ετησιοποιημένη αύξηση του ΑΕΠ. Είναι όμως καλύτερη επίδοση από αυτήν που έχουν να επιδείξουν οι τρεις ουραγοί. Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία είχαν με διαφορά τις χειρότερες επιδόσεις σε ανάπτυξη. Στασιμότητα, 14 χαμένα χρόνια και για τις τρεις χώρες. Αυτό ενισχύει τα επιχειρήματα εκείνων που υποστηρίζουν είτε πως η Ευρωζώνη έχει δομικά προβλήματα, είτε πως αυτές οι χώρες του νότου δεν ήταν προετοιμασμένες για το σκληρό νόμισμα.

Αν πάμε λίγο παρακάτω, όμως, βλέπουμε ότι η Ελλάδα σε σχέση με την Ιταλία και την Πορτογαλία επέδειξε πολύ υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης κατά την οκταετία 2000-2007. Στην πραγματικότητα ήταν η 2η καλύτερη οικονομία σε επίδοση μετά την Ιρλανδία! Στη συνέχεια κατά την διάρκεια της κρίσης (2008-2013) το ΑΕΠ της Ελλάδας υποχώρησε πολύ περισσότερο από το ΑΕΠ της Ιταλίας και της Πορτογαλίας.


Αν συμφωνήσουμε ότι οικονομικά η χώρα μας μοιάζει περισσότερο με την Πορτογαλία παρά με την Ιρλανδία, τότε, συγκρίνοντας τις επιδόσεις των δύο χωρών, μπορούμε βάσιμα να καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως η Ελλάδα φούσκωσε πολύ περισσότερο από την Πορτογαλία στις εποχές των παχιών αγελάδων και του εύκολου δανεισμού. Και ξεφούσκωσε απότομα στη συνέχεια. Γιατί, για να είμαστε ειλικρινείς, ως οικονομία δεν είχαμε να επιδείξουμε εκείνα τα επιτεύγματα και τις καινοτομίες που θα μας επέτρεπαν να ξεφύγουμε από την μοίρα των γειτόνων μας του νότου. Άλλωστε το είχαμε πει. Δεν θέλουμε να γίνουμε ούτε Ιρλανδία, ούτε γκαρσόνια της Ευρώπης.
Δηλαδή, ο κύριος λόγος που η οικονομία της χώρας μας προσγειώθηκε τόσο δραματικά και απότομα δεν ήταν το λάθος πρόγραμμα, δεν ήταν η λάθος εφαρμογή του. Ήταν ότι είχαμε φουσκώσει με δανεισμό την οικονομία μας πάρα πολύ την περίοδο που παγκοσμίως δημιουργούνταν η φούσκα του χρέους.

Το ελληνικό «θαύμα» δηλαδή, οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης την περίοδο 2000-2007 ήταν μια φούσκα χρέους που έσκασε. (Τη φούσκα του Χρηματιστηρίου το 1999 τη θυμάστε;) Πηγή: World Bank

Φυσικά αν οι εταίροι μας είχαν την καλή διάθεση θα μπορούσαν να συνεχίσουν να μας δανειοδοτούν τα χρόνια της προσαρμογής και των μνημονίων ώστε να έχουμε μικρότερη πτώση της κατανάλωσης και μικρότερη ύφεση. Προφανώς δεν ισχυρίζομαι ότι η πτώση 25% του ΑΕΠ ήταν μονόδρομος. Αν υπάρχει κάποιος εξωτερικός δανειστής να ρίχνει χρήμα στην χώρα και την οικονομία τα νούμερα μπορούν να είναι διαφορετικά, να είναι καλύτερα. Αυτό όμως είναι κάτι που δεν δέχτηκαν οι εταίροι μας: να συνεχίσουν να μας δανείζουν για να καταναλώνουμε. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου