Τρίτη 5 Μαΐου 2015

Είναι το χρέος της Ελλάδας βιώσιμο;

Πολλοί βιάζονται να απαντήσουν αρνητικά. Λιγότεροι θετικά. 
Στην πραγματικότητα όμως η απάντηση σε μια τέτοια ερώτηση εξαρτάται από τις επιλογές που υπάρχουν, όπως επίσης και από τις συνέπειες που προκαλούνται. 
Το κρίσιμο ερώτημα είναι πόσο μεγάλο είναι το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους και αν είναι διαχειρίσιμο. Και σε αυτό το ερώτημα, οι αριθμοί απαντούν ότι ποτέ τα τελευταία 25 χρόνια δεν πληρώναμε λιγότερα για την εξυπηρέτηση του χρέους.

Θα εξηγήσω, με ένα καθημερινό παράδειγμα, γιατί το ερώτημα περί βιωσιμότητας του χρέους είναι σχετικό.
α) έχω ένα στεγαστικό δάνειο για το οποίο πληρώνω ως δόση το 50% του μισθού μου. Το σπίτι αξίζει πολύ περισσότερο από όσα χρωστώ στην τράπεζα. Ο νόμος δεν με προστατεύει και η τράπεζα απειλεί να μου πάρει το σπίτι. Εγώ θα απαντούσα ότι το χρέος μου είναι βιώσιμο και θα έκανα τα αδύνατα δυνατά για να συνεχίσω να το εξυπηρετώ και να το αποπληρώσω.
β) έχω ένα στεγαστικό δάνειο για το οποίο πληρώνω ως δόση το 30% του μισθού μου. Το σπίτι αξίζει πολύ λιγότερο από όσα χρωστώ στην τράπεζα. Ο νόμος με προστατεύει και η τράπεζα δεν μπορεί να μου πάρει το σπίτι. Εγώ θα απαντούσα ότι το χρέος μου δεν είναι βιώσιμο και θα διαπραγματευόμουν με την τράπεζα (από θέση ισχύος) για να μου βελτιώσει τους όρους του δανείου.
γ) έχω ένα στεγαστικό δάνειο για το οποίο χρειάζεται να πληρώνω ως δόση το 500% του μισθού μου. Προφανώς αυτό το δάνειο δεν μπορώ να το εξυπηρετήσω όσο και αν θέλω να σώσω το σπίτι.
Παρακαλώ σημειώστε ότι στην περίπτωση (γ),  που απαντάμε ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο, το κριτήριο δεν είναι το απόλυτο ύψος του χρέους αλλά πόσα μπαίνουν και πόσα βγαίνουν κάθε μήνα από την τσέπη μας.

Στην περίπτωση του ελληνικού χρέους, και με μοναδικό κριτήριο την αλήθεια των αριθμών, είναι ξεκάθαρο ότι το βάρος του χρέους στην οικονομία μας είναι διαχειρίσιμο και σίγουρα δεν εμπίπτει στην περίπτωση (γ) του παραδείγματος. 


Το χρέος της Ελλάδας πριν την κρίση ήταν 100% του ΑΕΠ, ενώ τώρα 175%. Και λέγεται συχνά ότι η αύξηση αυτή είναι το μεγάλο βαρίδι, το δυσβάσταχτο βάρος για την οικονομία μας.
Ο αντίλογος στην άποψη αυτή είναι ότι το χρέος, παρά την αύξησή του, έγινε πιο «διαχειρίσιμο» με την αναδιάρθρωση-κούρεμα του 2012 (PSI) και, λόγω του χαμηλού επιτοκίου, λιγότερο δυσβάστακτο.


Πριν ανατρέξουμε στους αριθμούς, ας έχουμε υπόψιν ότι ο αντιπροσωπευτικός δείκτης για το βάρος που επιφέρει το χρέος σε μια οικονομία είναι το ύψος των τόκων που απαιτεί η εξυπηρέτησή του σε σχέση με το μέγεθος αυτής της οικονομίας. Με άλλα λόγια οι τόκοι ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ).
Το 2001, λοιπόν, οι τόκοι εξυπηρέτησης του χρέους μας ανέρχονταν στο 6,4% του ΑΕΠ, ο μέσος όρος για την 8ετία 2001-2009 ήταν 5,1%, ενώ το 2014 οι τόκοι εξυπηρέτησης του χρέους έπεσαν στο 3,1% του ΑΕΠ.

Ας δούμε τους αριθμούς που τεκμηριώνουν αυτήν την αλήθεια (Πίνακας)







Αν συγκρίνουμε μάλιστα το 2014 με το 2009, την τελευταία χρονιά πριν το μνημόνιο, βλέπουμε ότι:
α) Το 2014 το χρέος σε απόλυτους αριθμούς είναι λίγο μεγαλύτερο απ΄όσο το 2009 (+8%).
β) Το 2014 το ΑΕΠ της χώρας είναι αρκετά μικρότερο από το 2009 (-24,5%).
γ) Οι τόκοι, με τους οποίους επιβαρύνεται η οικονομία λόγω του χρέους, είναι σημαντικά μειωμένοι (-54%).
Με άλλα λόγια, οι τόκοι ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι αρκετά μειωμένοι (-39%). 


Συμπέρασμα: Ποτέ πριν –κι αυτό ισχύει και για τη δεκαετία 1990 ως 2000 – το βάρος των τόκων στην οικονομία δεν ήταν τόσο χαμηλό όσο είναι σήμερα!!!

Πηγές: Υπουργείο Οικονομικών, ΕΛΣΤΑΤ, ΟΔΔΗΧ (ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΡΕΟΥΣ)
Σημειώσεις: 1. Στον πίνακα παραθέτω το κόστος των τόκων, όπως αυτό εμφανίζεται στους προϋπολογισμούς του κράτους για τα έτη 2001-2014 οι οποίοι αφορούν στην Κεντρική Διοίκηση. Το συνολικό έξοδο για τόκους της Γενικής Κυβέρνησης για το 2014 ήταν 7,2 δις ή 4,0% του ΑΕΠ. Δυστυχώς δεν έχω διαθέσιμα τα αντίστοιχα ιστορικά στοιχεία και γι αυτό περιορίζομαι στους τόκους που εμφανίζονται στου κρατικούς προϋπολογισμούς.
2. Δεν παραθέτω στοιχεία για την δεκαετία του '90 αλλά γνωρίζουμε ότι το ύψος του χρέους ήταν περίπου 100% του ΑΕΠ ενώ το επιτόκιο δανεισμού του ελληνικού δημοσίου ήταν πολύ υψηλότερο απ΄ ό,τι την περίοδο 2001-2009. Οπότε, εύλογα προκύπτει ότι το κόστος του χρέους ήταν υψηλότερο την δεκαετία του 1990.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου